Overal mag de digitalisering met rasse schreden opkomen en bestaande industrieën wegvagen, het Vlaamse bedrijfsleven kijkt nog vaak de kat uit de boom. “Onze bedrijven digitaliseren niet voluit omdat ze niet weten hoe ze echt waarde kunnen creëren in deze digitale tijden.” Onrustwekkend, maar realiteit volgens expert in digitale transformatie Stijn Viaene.

Telenet Business wil zijn zakelijke klanten bewust maken van de alsmaar meer digitale wereld en hen begeleiden om deze drempel te verlagen. We interviewen Vlerick-professor Stijn Viaene tijdens het WebTomorrow-congres. Hij vindt het als digitaal tranformation-expert hoog tijd om Belgische bedrijven wakker te schudden, hen te confronteren met de realiteit, en oplossingen aan te reiken.

Belgische bedrijven wagen zich nog niet aan de digitale sprong. Velen zien zelf de noodzaak niet. Dat zeggen recente cijfers van Vlerick en Voka die Vlerick-professor Stijn Viaene op WebTomorrow-congres in Gent presenteerde.

De opmerkelijkste cijfers?

“Een van de meest frapante resultaten is dat de meeste Vlaamse bedrijven nog steeds op een zeer traditionele manier naar potentiële concurrentie kijken. Meer dan 60%, bijvoorbeeld, is er vrij zeker van dat start-ups niet meteen voor totaal nieuwe oplossingen zullen zorgen. 9% kijkt zelfs totaal niet naar start-ups. En dat wanneer de disruptieve techologieën en bedrijven net zeer vaak start-ups zijn. Uber, Airbnb en anderen zijn nauwelijks de start-up-fase ontgroeit. Voor start-ups biedt deze ‘blindheid’ bij traditionele bedrijven een groot voordeel. Het geeft hen de gelegenheid om naarstig, maar onder de radar te werken aan hun revolutionaire dienst. Eens ze klaar zijn, kunnen ze als een duivel uit een doosje springen. Niemand heeft hen zien aankomen.”

Een andere evolutie: de robots. Tegen 2025 zal 30% van onze bestaande jobs verdwijnen. “Nieuw is dat niet enkel arbeidsjobs ingenomen worden door robots”, voorspelt Viaene. “Nee, bijvoorbeeld ook marketingjobs of finance jobs. Geen enkele categorie is immuun. Zich aanpassen is hier de boodschap. Experimenteren met de nieuwe technologieën. Wat niet evident is voor mensen die vandaag aan het roer staan, en niet zijn opgegroeid in digitale tijden.”

Maar gaat u over zich heen laten lopen?

Ziet u geen mogelijkheden om u aan de digitale realiteit aan te passen?

OK, maar aan welke realiteit?

Stijn Viaene wil ons minder een bepaalde technologie aanraden. Wel wil hij bedrijven laten kennismaken met de nieuwe digitale realiteit. Twee jaar geleden in het artikel Zorg dat je technologie mee kan, focuste Viaene op technologie. Vandaag is er zoveel technologie, zijn er zoveel mogelijkheden, dat het er in de eerste plaats op aankomt om te weten aan welke situatie u zich als bedrijf moet aanpassen. Pas daarna zoekt u hiervoor de technologie.

“Technologieën zijn realiteit, maar worden zo vaak een hype. Denk maar aan big data”, zegt Viaene. “Big data werd een doel op zich voor bedrijven. Terwijl de data vandaag puur nodig zijn voor een echt doel: om relevant te zijn, om de voortdurend bewegende klant te vinden en te bespelen, om door de bomen het bos te zien.”

“Presenteerde ik 2 jaar geleden 4 capabilities als realiteit. Dan schuif ik vandaag 4 realiteiten naar voor als framework waaraan bedrijven elk project kunnen toetsen. Hoewel de digitale wereld complex is, zijn deze 4 realiteiten voor iedereen duidelijk te begrijpen. Elk project kan voortaan getoetst worden aan deze 4 realiteiten.

Realiteit 1: De ervaringen van de klant zijn de echte waarde die u als bedrijf moet creëren. Sterke en innovatieve producten en diensten passen hier in, maar vormen niet het volledige plaatje.

Realiteit 2: De klant is een steeds bewegend doelwit. Klanten nemen controle over hun leven, ze zijn niet per se trouw aan uw merk. Ze pikken sneller dan bedrijven technologieën op, verlaten platformen waar u net uw marketing op hebt gebaseerd,... Uw concurrentie is een ‘(ro)bot’ verwijderd.

Realiteit 3: Ecosystemen co-creëren nieuwe waarde. U kunt het niet meer alleen doen. Geen enkel organisatie heeft alle data, skills en capaciteiten in huis. U zal strategische allianties moeten aangaan om te winnen.

Realiteit 4: Digitale platformen maken de ecosystemen. Wanneer platformen de hype voorbij zijn, kunnen ecosystemen los van platformen bloeien en overleven. Ze bundelen uw capaciteiten met data en sterktes van anderen. De beste partnerships vandaag worden mogelijk gemaakt door digitale platformen, architecturen van uitwisselbare en combineerbare digitale assets.

Vlaamse bedrijven scoren volgens het Vlerick en Voka-onderzoek in de oranje gevarenzone op deze 4 vlakken. Wat meteen zegt dat het hoog tijd is om aan oplossingen te werken.

Het probleem en de realiteiten hierboven zijn op zijn minst uitdagend te noemen.

De opdracht voor onze bedrijven?

“Aanvaard de 4 realiteiten. Vervolgens komt het er niet op aan om er één realiteit uit te pikken en daar op te werken. Nee, alle realiteiten moeten tegelijkertijd bespeeld worden. U kunt voor één project niet even de klant vragen om trouw te blijven. Hij en zij zijn nu eenmaal in beweging. Net zo bieden ecosystemen een waardevollere waardenpropositie. Dit is ook weerom een realiteit.

Evalueer daarom elk project op basis van alle 4 realiteiten. Hoe scoren we op 1 tot en met 4? Welke missen we? Welke capaciteiten ontbreken we?”

Heel vaak missen bedrijven in deze fase de IT-geeks. “Nerds zoals een Dries Buytaert van Drupal zijn er fier op dat ze nerd zijn. En terecht. Bedrijven hebben hen ook nodig. Werf hen aan zonder een vaste jobomschrijving. Deze kunnen ze beter zelf creëren op basis van de opportuniteiten die u vandaag nog niet kent. Omarm ze. Cultureel geen gemakkelijke opdracht evenwel. Er moet wel een fit zijn met het bedrijf.”

“De innovaties die ontwikkeld worden hoeven niet in het bedrijf te blijven tot ze marktklaar zijn. Integendeel, het continu testen en verbeteren is dé methode om succesvolle vernieuwingen te ontwikkelen. Als vanzelf installeert u zo ook het customer centric experience perspective dat toelaat de bewegende consumenten wel te raken. Ontwikkel-experimenteer-test-leer vormt de basis van dit outsite-in-ontwikkelen.”

Gok op de toekomst. “Ondanks de kennis van de 4 realiteiten bent u nog altijd niet zeker over de toekomst. Er is dus geen alternatief dan gokken. Bouw daarom samenwerkingen op met meerdere start-ups, gok op verschillende technologieën, investeer in meerdere projecten in meerdere richtingen. En pin u zeker niet vast op één technologie. Dat betekent uiteraard niet dat je geen strategische focus meer moet hebben. Integendeel. Er zijn meerdere paden naar die strategische focus. We spreken dan van alternatieve strategische scenario’s.”

Alleszins… wachten is uit den boze volgens Viaene. Disruptieve spelers wachten ook niet.

Wanneer bedrijven ecosystemen moeten opbouwen in plaats van producten en diensten naar de markt te duwen, rijzen de vragen: hoe? en met wie?

Stijn Viaene heeft hier geen vast en succesvol recept. Elk bedrijf moet afzonderlijk zijn situatie evalueren en partners aanspreken.

“Elk bedrijf kan aan een ecosysteem meewerken vanuit zijn sterkte. Het komt er verder op aan partnerbedrijven te vinden die aanvullende specialisaties en talenten hebben. Wat wel een absolute voorwaarde is voor succes is dat iedereen in de ecosysteemconstellatie een winnaar moet kunnen zijn. Als niet iedereen kan winnen, dan valt het ecosysteem in duigen.”

Hier komt ook de rol van een operator als Telenet kijken:

“Voor bedrijven is het interessant dat Telenet momenteel al bouwt aan een ecosysteemvisie. Ook operators beseffen immers vandaag dat ze het niet alleen kunnen en mogen doen als ze die moderne mobiele en sociale klant voor zich willen winnen. Ze stellen hun netwerken en diensten open… open voor partners. Start-ups maar ook andere spelers. Om zo een zo rijk, interessant en relevant als nodige ervaring aan hun klanten te bezorgen.

De data die een bedrijf als Telenet verzamelt bij zijn klanten, zijn hierin uiteraard cruciaal. Geen digitale transformatie zonder data capabilities. Zo simpel is het. Deze data maakt het namelijk mogelijk om beter in te spelen op behoeften van klanten, om extra diensten aan te bieden via slimme partnerships. Uiteraard onder voorbehoud van het respecteren van de privacy. Een belangrijk ingrediënt voor ervaringscreatie.”