Hij rinkelt en biept. Hij zegt ons wanneer we de auto in moeten springen. Wijst ons op statusupdates van onze vrienden, is onze vliegende mailbox en kantoor in mini-formaat. Tegelijkertijd monitort hij onze gezondheid, is onze krant, ‘s avonds de afstandsbediening voor de televisie en ‘s morgens de wekker… Wie kan zijn smartphone nog wegdenken?

En toch is dat precies wat er volgens computerwetenschapper én wereldautoriteit Pattie Maes (55) zal gebeuren. De Belgische uit Wemmel is professor aan het Media Lab van het beroemde Massachusetts Institute of Technology (MIT). Ze wordt wereldwijd geroemd om haar invloed op technologische ontwikkelingen. Humo plaatste Maes op nummer 5 in zijn lijst van meest invloedrijke Belgen. Ze werkt en woont in Boston wanneer ze niet ergens op een TED-podium over technologie speecht.

Een van haar opmerkelijkste uitspraken tijdens dit interview: “Smartphones zijn maar domme dingen.” Hoe legt ze dit in hemelsnaam uit?

Laten we beginnen met de vaststelling dat technologie alomtegenwoordig is…. en vaak ook storend in sociale contacten. Als bedenker van steeds nieuwe technologie, wat vindt u hiervan?

Pattie Maes: “Ik ben het hier helemaal mee eens. Technologie is te storend in ons leven omdat het niet voldoende geïntegreerd is. Mijn tienerkinderen zijn, bijvoorbeeld, zo vergroeid met hun telefoon dat ze amper nog oog hebben voor hun omgeving.
Zelf wil ik ook geen slaaf van de technologie zijn. Het mag u misschien verbazen voor een vrouw in mijn functie. Maar ik hou zelf niet zo van gadgets. Ik heb zelfs geen smartwatch omdat ik niet graag voortdurend gestoord wil worden.
Ook op sociale netwerken ben ik niet zo actief. De voortdurende stroom van nieuws en status-updates maakt dat je niet meer zelf de controle hebt over je tijd. Je krijgt iets nieuws van hier, iets nieuws van daar. Je bent precies een aap in een experiment.”

Hoe kan technologie zich beter in ons leven integreren?

Pattie Maes: “Smartphones en sociale netwerken zijn twee belangrijke technologieën die overal zijn, maar vandaag niet goed genoeg zijn. Wanneer we deze technologie slimmer en zelfstandiger maken, kunnen ook mijn kinderen zich weer bewuster worden van het echte leven.
Ons idee is om systemen te bouwen die meer weten over wat er zich afspeelt in de wereld van de gebruiker. Zo geven ze informatie op het moment dat de gebruiker het nodig heeft, én het minder of niet stoort.
Hier in het Media Lab werken we al 20 tot 25 jaar op deze uitdaging. Nu begint deze zachte integratie stilaan realiteit te worden. Bijvoorbeeld, Google Now dat op basis van uw online gegevens proactief initiatieven neemt. Persoonlijke suggesties op het moment dat ze relevant zijn. Het wijst ons op het drukke verkeer, en raadt aan een half uur vroeger te vertrekken.
Op software vlak hebben we al enorm veel vooruitgang geboekt. Op het vlak van hardware hebben we nieuwe systemen nodig.” En dus zegt u over de zo onmisbare smartphone...?

Pattie Maes: “… dat de smartphone die we al zo slim vinden eigenlijk een dom toestel is. Het is een passief systeem te vergelijken met een hamer. De eigenaar moet zelf beslissen wanneer hij of zij het wil gebruiken, en welke app daarvoor nodig is.
Omdat deze tool zo belangrijk geworden is in ons leven, veel belangrijker en persoonlijker dan een hamer, is het interessant om deze intelligenter te maken, meer initiatief te laten nemen, interacties aan te sturen en te personaliseren.”

Hoe ziet de smartphone van de toekomst er volgens u uit?

Pattie Maes: “De smartphone zal niet meer in onze broekzak passen, of aan onze handen kleven. Wel zoek ik het meer in de vorm van augmented reality.
Vandaag kennen we deze AR enkel in de vorm van grote headsets. Hiermee kunnen we niet over straat lopen. We gaan er geen toiletpapier in de supermarkt mee kopen terwijl we live checken of we het meest ecologische papier in onze handen hebben.
Wel worden deze headset kleiner, lichter en meer geaccepteerd. Binnen een paar jaar ziet deze er net zo uit als de bril die u vandaag draagt. Hierbij hou ik rekening met de mislukking van Google Glass, maar dat komt door kleine foutjes en vooral de timing. We zien wel vaker dat een technologie eerst niet doorbreekt om het jaren nadien wel te doen. Denk maar aan de iPads waarmee we vandaag allemaal rondlopen.” Hoe innoveren ondernemers nu echt met deze kennis?

Pattie Maes: “De industrie en game-sector zijn de eersten die nieuwe technologie inzetten. Zo geeft een bril, of nu meestal nog iPad, een dokter alle nodige informatie wanneer deze de kamer van een patiënt binnenwandelt. Wie ligt er in bed? Met welke ziekte en symptomen? Op welke medicatie reageert die allergisch, welke complicaties traden op,... Het systeem helpt de dokter actief met alle relevante informatie.
Een van onze spin-offs brengt augmented reality in fabrieken, zodat iemand die aan een complexe machine werkt in real time feedback krijgt, of erop gewezen wordt dat hij bijvoorbeeld een stap overslaat. Zo creëren we een intelligente manufacturing. Op dezelfde manier vindt AR zijn weg binnen farma, beheer- en onderhoudsdiensten en binnen elke sector die met 3D werkt.”

U werkt vooral voor en samen met de 1000 grootste bedrijven in de VS. Hebt u concreet advies voor Belgische ondernemers?

Pattie Maes: “Aan kleinere ondernemers raad ik aan de technologische ontwikkelingen op te volgen via organisaties die congressen organiseren, technologie spotten en ruim verspreiden. Ondernemers moeten actief informatie verzamelen over technologie die nuttig voor hen kan zijn. Dit doet hen nadenken over alle emerging technologies, om van hieruit kleinere experimenten op te zetten.”

19% van de ondernemers heeft te weinig kennis om digitaal te ondernemen. 26% heeft te weinig tijd. 78% heeft geen digitale strategie. Alarmerend?

Pattie Maes: “Ik ervaar wel meer tegenkanting tegen technologie die van alle kanten oprukt. Zo vrees ik dat de backlash er wel zal komen, The Coming Tech Backlash waarover geschreven en gesproken wordt. Volgens mij lossen we dit op door na te denken over wat de plaats van technologie is in onze maatschappij.”

U werkt voortdurend aan de toekomst. Welke oplossingen mogen we over 20 jaar verwachten?

Pattie Maes: “Ik wil verder evolueren in de richting die we vandaag met ons lab al uitgaan. Hoe kunnen systemen die we altijd bij ons hebben en meer weten over de gebruiker, mensen helpen. Dan heb ik het over mentale en cognitieve problemen waar veel mensen tegen botsen. Bijvoorbeeld alzheimer, dementie, stress.
Als computerwetenschappers hebben we nog onvoldoende geëxploreerd in deze richting.”

Hoe kan technologie zich beter in ons leven integreren?

Pattie Maes: “Smartphones en sociale netwerken zijn twee belangrijke technologieën die overal zijn, maar vandaag niet goed genoeg zijn. Wanneer we deze technologie slimmer en zelfstandiger maken, kunnen ook mijn kinderen zich weer bewuster worden van het echte leven.
Ons idee is om systemen te bouwen die meer weten over wat er zich afspeelt in de wereld van de gebruiker. Zo geven ze informatie op het moment dat de gebruiker het nodig heeft, én het minder of niet stoort.
Hier in het Media Lab werken we al 20 tot 25 jaar op deze uitdaging. Nu begint deze zachte integratie stilaan realiteit te worden. Bijvoorbeeld, Google Now dat op basis van uw online gegevens proactief initiatieven neemt. Persoonlijke suggesties op het moment dat ze relevant zijn. Het wijst ons op het drukke verkeer, en raadt aan een half uur vroeger te vertrekken.
Op software vlak hebben we al enorm veel vooruitgang geboekt. Op het vlak van hardware hebben we nieuwe systemen nodig.”