Doctor in de psychologie Elke Geraerts over mentale veerkracht in deze uitdagende tijden

Elke Geraerts, doctor in de psychologie en auteur van ‘Mentaal Kapitaal en Authentieke Intelligentie’: “Net zoals onze maatschappij zal blijven veranderen, is ook ons brein continu in evolutie. Door actief aan je eigen mindset te werken, word je veerkrachtiger.” 

Het coronavirus heeft een ongeziene impact op ons leven. Neurowetenschappers en psychologen zijn het erover eens dat deze crisis bij veel mensen een trauma achterlaat. De gevolgen op het mentale welzijn zijn groot. Dat is niet verwonderlijk. Door de coronacrisis moeten we ons sinds maart continu heruitvinden: we moesten noodgedwongen een nieuwe manier van werken en wonen zoeken en we leven in voortdurende onzekerheid. 

Nu de tweede lockdown volop aan de gang is, hebben veel mensen het opnieuw moeilijk om de moed bijeen te rapen en om zich wendbaar op te stellen. Welke impact heeft deze crisis - die nu al enkele maanden aansleept - op onze veerkracht en op onze mentale weerbaarheid? Elke Geraerts, doctor in de psychologie en auteur van ‘Mentaal Kapitaal en Authentieke Intelligentie’ legt uit hoe we de crisis op drie niveaus het hoofd kunnen bieden: je eigen breinhygiëne, je jobfocus en de bedrijfscultuur.

“Alles begint bij de eigen mindset”, zegt Geraerts. We moeten evolueren van een vaste of strakke mindset naar een groeimindset. Ons huidig denkpatroon lijkt vandaag op dat van de klagende tekenfilmfiguur Calimero. “Terwijl we Calimero net achter ons moeten laten en beter evolueren naar een ‘Calihero’: door uitdagingen te omarmen, te willen leren van succesvolle mensen en te geloven dat je alles kan leren als je maar voldoende inspanning levert, kan je werken aan deze belangrijke groeimindset.” 

Je mindset veranderen, kan vlotter dan je denkt. Alles begint bij je brein dat o.a. bestaat uit je limbische systeem (waar je impulsen en je oermens zitten) en je prefrontale cortex (waar je redenering en empathie zitten). De oermens in ons is dezer dagen heel gelukkig: we leven in een digitale samenleving waarin alles snel gaat en waarin we een overload aan informatie over ons heen krijgen. “We scrollen zo’n 150 keer per dag op onze smartphone op zoek naar prikkels voor ons limbische systeem. We gaan maar door, zonder te genieten van het uitzicht en zonder eens bij te tanken.” 

Maar we hebben - zeker in deze tijden - meer nood aan het denken en redeneren via de prefrontale cortex. ‘We moeten trager nadenken, opties overwegen en alles rustig op ons laten inwerken. Breng dus wat vaker de focus van je limbisch systeem naar je prefrontale cortex. Stel jezelf hiervoor de vraag ‘Wat was ik zojuist aan het denken?’. Zodra je je daarvan bewust wordt, kan je er iets aan veranderen. Door deze oefening vermijd je dat je een spons wordt van negativiteit.”

Ook op je werk zijn dezelfde groeimindset en de ‘Calihero’ van belang. Er zijn veel formules om meer controle te krijgen. Door bijvoorbeeld telkens een bepaald aandachtsritueel uit te voeren voor je je moet focussen, kan je je brein conditioneren. Via het ritueel bepaal je dus zelf wanneer je naar je focus gaat. “Als ik een grote taak moet afwerken, luister ik bijvoorbeeld eerst naar eenzelfde liedje van Leonard Cohen. Als tennisser Rafael Nadal aan een match begint, ordent hij zijn drinkflessen eerst zorgvuldig. Zo zoekt en vindt hij de absolute focus die nodig is om een topmatch te spelen. Hetzelfde kan je doen vooraleer je aan je werkdag begint”, zegt Geraerts. 

Daarnaast probeert de neuropsychologe - en intussen ook heel wat bedrijven met haar - zich te focussen dankzij olifanten en konijnen. “Olifanten stellen de taken voor waarbij je honderd procent gefocust moet zijn. De konijnen zijn de waan van de dag: telefoontjes, e-mails, kortom zaken die er telkens komen tussen springen. “Ik durf te wedden dat je deze ochtend bent begonnen met het openen van je mailbox, je konijnenhok. Daarna heb je enkele kleinere taken afgewerkt. Beter is om ‘s ochtends te beginnen met de opdracht waarvoor je het meeste concentratie nodig hebt. Je brein is op dat moment namelijk het frist”, zegt Geraerts.

De coronacrisis heeft ons ten slotte versneld getoond dat we naar een andere bedrijfscultuur moeten evolueren. “De psychologische veiligheid van de werknemers moet meer prioriteit krijgen. We moeten streven naar een cultuur waarin het oké is om te falen. Als een werknemer te veel moeite ondervindt met een bepaalde taak nemen leidinggevenden het vandaag nog te vaak over. Maar het is net wanneer je doorzet, dat je ‘Calihero’ groeit”, zegt Geraerts. “Wanneer je als leidinggevende vertrouwen geeft, groeit ook het vertrouwen bij je werknemers. Stel jezelf dus kwetsbaar op. Zo zorg je voor meer connectie en vind je ook met je bedrijf de slagkracht die nodig is om moeilijke periodes te overwinnen.”